เมื่อบรรดานางฟ้าพักผ่อน : วรรณกรรมรัสเซียที่ชวนสร้างหัวใจอ่อนโยน เพื่อที่เหล่านางฟ้าประจำกายจะได้พักผ่อน

จริงหรือที่ “เราทุกคนมีนางฟ้าประจำกาย” และถ้าหากนางฟ้าประจำตัวมีจริง นางฟ้าเหล่านั้นจะเหนื่อยขนาดไหนที่ต้องดูแลเราตั้งแต่เล็กจนเติบใหญ่ และนางฟ้าอารักษ์ของเราจะอยากพักผ่อนบ้างไหม… เมื่อบรรดานางฟ้าพักผ่อน วรรณกรรมเยาวชนแปลจากภาษารัสเซีย ที่ชวนตั้งคำถามกับเรื่องเล็ก ๆ ของเด็ก ๆ อย่าง “นางฟ้า” ทว่ากลับจับใจผู้ใหญ่อย่างเรา ๆ ได้ไม่ยาก เพราะหนังสือเล่มนี้เป็นอีกเล่มที่อบอวลไปด้วยแรงฝันปรารถนาและความนึกคิดในจิตใจของทั้งเด็กและผู้ใหญ่ที่มีทั้งความรู้สึกต่อต้าน เห็นด้วย มีทั้งความเข้าใจและไม่เข้าใจ เป็นคนสองช่วงวัยที่ต่างกำลังสวมบทบาทและวุ่นวายอยู่กับหน้าที่ในตำแหน่งแห่งหนของตัวเอง

หากว่าด้วยเรื่องของการเริ่มต้นอะไรสักอย่าง อาลีน่า ซึ่งเป็นตัวละครหลักของเรื่องกำลังจะก้าวเข้าสู่โลกใบใหม่นั่นคือโรงเรียน ประตูบานแรกที่เด็กหญิงเดินไปตามชอยซ์ที่แม่เลือก แน่นอนว่าเมื่อโลกกว้างขึ้น ขอบเขตของจินตนาการก็ย่อมขยายกว้างออก ในคาบเรียนวาดรูปกับครูคนแรกในชีวิต อาลีน่าทำตามคำสั่งให้วาดรูปตุ๊กตาล้มลุก แต่วาดเดี่ยวๆ ก็กลัวจะเหงาเธอเลยคิดเติมขึ้นมาอีกสองตัวแถมยังเพิ่มเคราให้มันตัวหนึ่งคล้ายคนมีอายุแบบคุณตา แต่สิ่งที่อาลีน่าได้รับกลับเป็นคำถามต่อหน้าคนทั้งห้องว่าภาพนี้มีอะไรผิดไปและตุ๊กตาล้มลุกที่ไหนถึงมีเครา โชคดีที่เมื่อกลับบ้านคุณตาให้คำชื่นชมเป็นของขวัญ ทั้งยังแขวนภาพของเธอไว้เหนือโต๊ะทำงานในฐานะผลงานชิ้นเอก 

โชคดียิ่งกว่าคำชมคืออาลีน่าอยู่ในสภาพแวดล้อมที่สามารถเลือกได้ว่าจะหันไปหาคุณครูที่เข้ากับเธอมากกว่า กลับกันมันจะดีแค่ไหนหากทุกคนมีแรงสนับสนุนแบบนี้ให้สามารถลองทำลองคิดได้อย่างเสรีโดยไม่ถูกมองว่าเป็นเรื่องเปล่าประโยชน์ ไร้สาระและเพ้อฝันไปเอง เพียงเพราะสิ่งที่ทำไม่ได้อยู่ในตำราหรือกฎเกณฑ์ของใครคนหนึ่ง และจะดีแค่ไหนหากเราสามารถใช้เวลาไปกับจินตนาการและการลองผิดลองถูกในชีวิตได้โดยไม่ต้องห่วงเรื่องพื้นฐานจำเป็นอื่นแบบอาลีน่า

มาร์ซิออม หรือ มาร์การีต้า เซมิโอนัฟน่า จึงเทียบได้กับครูคนแรกที่อาลีน่ารู้สึกรัก แม้แท้จริงแล้วจะเป็นครูคนที่ 2 ในชีวิต ตลอดทั้งเรื่องเราจะได้เห็นเรื่องราวผจญภัยของเด็กๆ ที่เติบโตขึ้นเรื่อยๆ ตั้งแต่ฉากในป่าที่สมจริง ฉากเต้นรำในงานเลี้ยงที่มาร์ซิออมร่วมสร้างสรรค์ให้ จนถึงการเล่นยื้อยุดกันในตอนที่เด็กๆ ต่างเริ่มมีความคิดเป็นของตัวเอง ในอีกฝั่งของความไร้เดียงสา มาร์ซิออมเป็นตัวละครอีกคนที่เราในฐานะผู้อ่านจะพบเห็นผ่านบรรทัดของไดอะรีซึ่งแน่นอนว่ามีความเป็นส่วนตัวแบบที่แทบจะเปลือยอีกด้านออกมาให้เห็น ซึ่งเท่ากับว่านอกจากเหตุการณ์ในชั้นเรียนเราได้หันอีกมุมมาเจอเหตุผลที่สร้างแรงผลักดันและหล่อหลอมให้มาร์ซิออมมาเป็นคุณครูเช่นเดียวกัน นิทานเรื่องอะไร หนังสือเล่มไหนกระทั่งประสบการณ์อะไรที่อยู่เบื้องหลังก่อนที่เธอจะตกตะกอนแล้วถ่ายทอดมันอีกต่อหนึ่งให้แก่ลูกศิษย์ของเธอ 

เมื่อบรรดานางฟ้าพักผ่อน จึงเป็นอีกเล่มที่คละเคล้าไปด้วยเรื่องราวของครอบครัว ครูในโรงเรียนซึ่งเป็นสังคมแรกเริ่มที่มีผลต่อการเติบโตของเด็กๆ และขณะเดียวกันแง่มุมของเด็กๆ ก็สะท้อนแง่คิดบางอย่างกลับมาให้เราได้ทบทวน ช่วงเวลาแห่งการเริ่มต้นอย่างปีใหม่นี้เราจึงอยากหยิบยกหนังสือเล่มนี้มาเป็นเพื่อนของนักอ่านให้ความอ่อนโยน เห็นอกเห็นใจได้ปลอบประโลม ขณะเดียวกันก็ไม่ลืมที่จะย้ำเตือนถึงความหลากหลายและความสำคัญของสังคมอันใกล้ชิด เพื่อเติมความหวังว่าเราก็สามารถเข้าใจซึ่งกันและกันและสนับสนุนกันได้แบบคุณตาและคุณครูของอาลีน่า

“การอ่านน่ะนะ…มันเป็นเรื่องละเอียดอ่อนนะ เป็นเรื่องส่วนตัวมากๆ ทีเดียว หนังสือคือเพื่อนของมนุษย์ ไม่ใช่หัวหน้าผู้บังคับบัญชาที่มียศสูงกว่า ไม่มีใครมีสิทธิ์มาบังคับให้ฉันอ่านอะไรได้ ไม่ว่ามันจะเป็นเรื่องอะไรก็ตาม แม้ว่ามันจะสำคัญขนาดไหนก็ตาม” 

Fact File

• เมื่อบรรดานางฟ้าพักผ่อน (When The Angels Are Resting)

• ผู้เขียน : มารีนา อารัมชตัม (Matina Aromshtam)

• แปล : ณัฐชีวัน เมฆรัตนกุลพัฒน์ 

• สำนักพิมพ์ : Library Terrace